Kaftanların İhtişamı Çini’de
Osmanlı döneminde sanatın, yaşamın her anına yansıtıldığını rahatlıkla görebiliyoruz. Binalarda, evlerde, saraylarda ve hatta kıyafetlerde bile çeşitli el sanatlarının renk cümbüşü yansıtılmaktaydı. Osmanlı’da kumaş çok önemliydi. Bu kumaşlarda desen olarak resmedilen her çizginin bir anlamı ve önemi vardır. Günümüzde giyilen elbiselerin saçma sapan baskıları, anlamsız yazıları ve hiçbir mana ifade etmeyen görselleri gibi değildi. Padişahların giydi kaftanlar ise dillere destan idi. Desenleri, Saray için çalışan sanatçı ve zanaatçılar topluluğu olan Ehl-i Hiref teşkilatında büyük çoğunluğu oluşturan nakkaşlar bölüğü tarafından hazırlanan Padişah kıyafetleri, seraser dışında, kadife, çatma ve kemha gibi pahalı ipekli kumaşlardan dikilmiştir. Osmanlı kaftanları sadece kıyafet değil, aynı zamanda her biri bir sanat eseriydi.
Konuya kaftanlardan başlayıp, işi sanata bağladığımıza göre, sizlere kısaca Osmanlı döneminin en önemli el sanatlarından biri olan çini sanatından da kısaca bahsetmek isteriz. 16. yüzyıl sonlarına kadar Osmanlı çinilerinin başlıca yapım merkezi İznik olmuştur. Çinilerde uygulanan desenler saray nakkaşhanesinde üretilmiştir. Kitap süslemelerinde ya da kalem işlerinde kullanılan motif dağarı ile çinilerdekiler arasında önemli paralellikler vardır. Klasik dönem Osmanlı çinilerinin modelleri ve sayıları on binlere dayanmaktadır. Çini sanatı, Osmanlı’dan günümüze kadar “ farklı amaçlarda “ kullanılsa bile hala devam etmektedir.
Günümüzde Osmanlı Kaftanları, sadece özel günler ve festivaller için hazırlanmaktadır. Bu kaftanları hazırlayıp satan veya kiraya veren birçok işletme bulunmaktadır. Son zamanlarda tarihimizden kesitler sunan televizyon dizilerinin artması ile birlikte, bu kaftanları kiraya veren firmaların işlerinde büyük bir artış gözlenmiştir. Tarihimizin en eski ve en renkli el sanatlarından biri olan çini sanatını, çeşitli hediyelik eşyalara uygulayan sanatkârlar ve firmalar vazo, tabak, tablo, çömlek, kâse derken kaftanlı çini yapmaya da başlamışlardır. En çok tercih edilen çini hediyelik ürünler arasında olan kaftanlı çini modelleri, özellikle turistler tarafından büyük ilgi görmektedir. Çini sanatının böylesine önemli bir aksesuarda birleşmesi, hem çini sanatının gelişmesinde, hem de kültürümüzü bugüne dek yaşatabilmek açısından önemli bir gelişmedir.
Kaftanlı çiniyi ilk duyduğumda aklımda neredeyse hiçbir şey canlanmamıştı, ancak bilgilendirici yazınızdan sonra artık ne olduğunu biliyorum ve çok güzel olduğunu gördüm. Teşekkürler.
Kaftanların ayrı bir yeri var. Normal şarlarda Osmanlı kaftanları şu anda çıkıp sokakta giyebileceğimiz ürünler değil tabiki ancak keşke tabiki öyle olsa demeden edemiyorm parantez içi olarak.
Harika bilgiler. Teşekkür ederim…