Haseki Medresesi Çinileri
Tarihin en önemli inşalarından biri olan Haseki Hürrem Sultan medresesi sur içerisinde Aksaray Haseki semtinde yapılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman Han’ın eşi Hürrem Sultan’ın Mimar Sinan’a yaptırmış olduğu külliye diğer bölümler ile yapılmıştır. Cami, medrese, darüşşifa, imaret, sıbyan mektebi gibi yapılardan meydana gelmektedir. 1538 ve 1551 yıllarında yaptırılan bu yapı klasik Osmanlı medrese plan şemasının ilk uygulamasıdır.
Haseki medresesi çinileri de oldukça fazladır. Bu yapının öncelikli olarak mimari özelliklerini incelediğimizde sokak cephesinin merkezinde üzeri büyük bir kubbe ile örtülmüş olan dershaneler oluşturulmuştur. Dershane giriş kapısı karşısında yer almaktadır. İki yanında beşer tane olmak üzere 10 oda bulunmaktadır ve bu hücreler üzeri kubbe ile örtülmüştür. Örtülü olan kubbelerin içlerine ocak ve dolap nişleri oluşturulmuştur. Doğuda dar ve karanlık hücre bölümünde yer alan dar mekan batıda mektebi ile diğer yapılara geçit veren bir dehliz özelliği taşımaktadır. Kesme taştan yapılmış olan medrese hücrelerinin üzerine kasnaklı kubbeler örülmüş ve revak kemerleri kırmızı ve beyaz taştan oluşturulmuştur. Sütunların dördü nilüfer çiçeği biçiminde diğerleri baklava başlıklarla oluşturulmuştur. Ana kapı ve dershane kapılarında sıraltı tekniği uygulanmış ve en iyi çini örnekleri görülmektedir. Haseki medresesi çinileri 2 çini pano ile uygulanmıştır. Medresenin harap olduğu yıllarda koruma amacıyla bu çiniler köşke götürülmüş olup pencere alınlıklarında kullanıldığı düşünülmüştür. Ancak çinilerden tarih boyunca hiçbir iz bulunamamıştır. Haseki külliyesi ve medresesi yangın ve depremlerde zarar görmüş olup daha sonradan onarılmıştır. 1974 yılında son olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından turistik amaçlı olmak üzere restore edilmiştir. Ancak semt sakinleri tarafından bu durum reddedilmiş ve vazgeçilmiştir. İstanbul Haseki Eğitim Merkezi olarak günümüzde Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından kullanılmaktadır.
Haseki Medresesi Nerededir, Nasıl Gidilir?
Tarihi yapıları gezmekten zevk alanları en çok ziyaret ettiği yerlerden biri olan Haseki medresesi çinileri ve diğer sanat çalışmalarıyla ilgi çekiyor. Otobüs, metro, tramvay ve trenle rahatlıkla ulaşabileceğiniz Haseki medresesi tarihi Yarımada içerisinde bulunan bir yerdir.
Haseki medresesi çinileri açısından oldukça farklı ve zengindir. Büyük dikey taşlara işlenmiş olan sıraltı tekniği ile oluşturulan bu çiniler duvar süslemelerinde ve medresenin hemen her duvarında görülebilmektedir. Tarihimizin ve tarihi okullarımızın en önemli eseri olan çini Haseki medresesinde yoğun olarak kullanılmakta mavi, kırmızı, yeşil tonlarda çeşitli motif işlemeleri görülmektedir.
